Publicado ene 30, 2024



PLUMX
Almetrics
 
Dimensions
 

Google Scholar
 
Search GoogleScholar


Cristian Cardozo Mindiolaa

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Resumen

Entre las primeras interpretaciones cristianas de Ap 12,15-16, la exégesis de Oecumenius es distintiva. Él argumenta que este pasaje describe la estrategia por medio de la cual Satanás esperaba destruir a María, que consistía en angustiarla al hacerla ver el cruel sufrimiento de Jesús en la cruz. Satanás pretendía que los sufrimientos de Jesús sacudieran a María y la sumergieran en angustia y vejación, derrotándola por completo. De esta manera, ella sería destruida, con lo cual se cumpliría el propósito de Satanás de destruirla a ella, a su hijo y a quienes creen en él, tal como lo representa la visión de Ap 12. Este artículo propone que la interpretación distintiva de Ecumenio radica en su lectura cristológica e histórica de Ap 12, así como su lectura intertextual de Ap 12,14-16 con Jon 2,4, Mt 7,25 y Lc 2,35.

Keywords

Oecumenius, Exegesis, Revelation, Mary, CrossEcumenio, exégesis, Apocalipsis, María, cruz

References
Ambrosio de Milán. Sobre las vírgenes. La virginidad. La educación de la virgen. Exhortación a la virginidad. Introducciones, traducción y notas de Domingo Ramos-Lissón. Madrid: Ciudad Nueva, 2011.
Armstrong-Reiner, David. “‘You Opened the Book’: An Instrumental Understanding of the Patristic Use of the Revelation to John”. Tesis de Doctorado, Emory University, Atlanta (GA), 2008.
Boersma, Hans. Scripture as Real Presence: Sacramental Exegesis in the Early Church. Grand Rapids (MI): Baker Academic, 2017.
Boxall, Ian. Matthew through the Centuries. Malden (MA): Wiley-Blackwell, 2019.
Bracht, Katharina. “The Appropriation of the Book of Jonah in 4th Century Christianity by Theodore of Mopsuestia and Jerome of Stridon”. En Lived Religion in the Ancient Mediterranean World: Approaching Religious Transformations from Archaeology, History and Classics, editado por Valentino Gasparini, Maik Patzelt, Rubina Raja, Anna-Katharina Rieger, Jörg Rüpke, y Emiliano Rubens Urciuoli, 531-552. Berlin: De Gruyter, 2020.
Burnet, Régis. “D’où viennent nos clefs de lecture de l’Apocalypse? Auslegungsgeschichte de l’épisode de la Femme et du Dragon”. En New Perspectives on the Book of Revelation, editado por Adela Yarbro Collins, Pages 315-332. Leuven: Peeters, 2017.
Cardozo Mindiola, Cristian. “Fabricating the Fall of Satan: Rev 12,7-9 and its Interpretation in Early Christianity”. The Journal of Theological Studies 74/1 (2023): 240-273. doi: https://doi.org/10.1093/jts/flad002/
_____. “Historia de la recepción de Ap 12 en el cristianismo primitivo: una contribución a la Wirkungsgeschichte del Apocalipsis”. En Desvedando o (texto del) Apocalipsis: Estudos Intertextuais, Literários e Exegéticos, editado por Carlos Olivares y Vanderlei Dorneles. Sao Paulo: Fonte Editorial, 2019.
Castagno, Adele Monaci. “I commenti di Ecumenio e di Andrea di Cesarea: due letture divergenti dell’Apocalisse”. En Memorie della Accademia delle Scienze di Torino II, Classe di Scienze, Morali, Storiche e Filologiche V. 4 (1981): 303-424.
_____. “Il problema della datazione dei commenti al’ Apocalisse di Ecumenio e di Andrea di Cesarea”. En Atti della Accademia delle Scienze di Torino II, Classe de Scienze, Morali, Storiche e Filologiche 114 (1980): 224-246.
Constantinou, Eugenia Scarvelis. Guiding to a Blessed End: Andrew of Caesarea and His Apocalypse Commentary in the Ancient Church. Washington, D.C: Catholic University of America Press, 2013.
De Groote, Marc. “Die Kirchenväter in Oecumenius’ Scholia in Iohannem Chrysostomum.” Vigiliae Christianae 55 (2001): 191-200.
_____. “Die Literatur der Kirchenväter im Apokalypsekommentar des Oecumenius”. Zeitschrift für Antikes Christentum 7 (2003): 251-262.
_____. “Die Quaestio Oecumeniana”. Sacris Erudiri 36 (1996): 67–105.
_____. Oecumenii Commentarius in Apocalypsin. Leuven: Peeters, 1999.
De Santos Otero, Aurelio (ed.). Los Evangelios apócrifos: estudios introductorios y versión de los textos originales. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos, 2001.
De Villiers, Pieter G. R. “History, Mysticism and Ethics in Oecumenius: A Hermeneutical Perspective on the Earliest Extant Greek Commentary on Revelation”. Studia Historiae Ecclesiasticae XXXIII/2 (2007): 315-336.
———. “The Understanding of Violence in Oecumenius’ Greek Commentary on Revelation”. Acta Patristica et Byzantina 20/1 (2009): 232-245.
Diekamp, Franz. “Mittheilungen über den neuaufgefundenen Kommentar des Oekumenius zur Apokalypse”. Sitzungberichte der Königlichen Preussischen Akademie der Wissenschaften 43 (1901): 1046-1056.
Diggle, J. y otros (eds). The Cambridge Greek Lexicon. Vol. 1: A-I. Vol. 1. Cambridge (U. K.): Cambridge University Press, 2021.
Ecumenio. Comentario sobre el Apocalipsis. Traducido por Lucas F. Mateo-Seco. Madrid: Ciudad Nueva, 2008.
Elliott, J. K. (ed.). A Synopsis of the Apocryphal Nativity and Infancy Narratives. Leiden: Brill, 2006.
Fernández Jiménez, Francisco María. El comentario sobre el Apocalipsis de Ecumenio en la controversia cristológica del siglo VI en Bizancio. Toledo: Instituto Teológico San Ildefonso, 2013.
Gambero, Luigi. Mary and the Fathers of the Church: The Blessed Virgin Mary in Patristic Thought. San Francisco (CA): Ignatius Press, 1999.
Gavrilyuk, Paul L. The Suffering of the Impassible God: The Dialectics of Patristic Thought. Oxford (U. K.): Oxford University Press, 2006.
Hegedus, Timothy. “Jerome’s Commentary on Jonah: Translation with Introduction and Critical Notes”. Tesis de Maestría, University of Saskatchewan, Canadá, 1991.
Helms, C. R. “The Apocalypse in the Early Church: Christ, Eschaton and Millenniu”. Tesis de Doctorado. Oxford University, Oxford, 1991.
Hill, Charles. “The Interpretation of the Book of Revelation in Early Christianity”. En The Oxford Handbook of the Book of Revelation, editado por Craig R. Koester, 395-412. Oxford (U.K.): Oxford University Press, 2020.
_____. The Johannine Corpus in the Early Church. Oxford (U. K.): Oxford University Press, 2004.
Just, Arthur A. (ed). Luke. Downers Grove (IL): InterVarsity Press, 2003.
Kovacs, Judith L., y Christopher Rowland. Revelation: The Apocalypse of Jesus Christ. Malden (MA): Wiley-Blackwell, 2004.
Kretschmar, Georg. Die Offenbarung des Johannes: die Geschichte ihrer Auslegung im erstes Jahrtausend. Stuttgart: Calwer Verlag, 1985.
Kruger, Michael. “The Reception of the Book of Revelation in the Early Church”. En Book of Seven Seals: The Peculiarity of Revelation, Its Manuscripts, Attestation, and Transmission, editado por Thomas J Kraus y Michael Sommer, 159-174. Tubingen: Mohr Siebeck, 2016.
Lamoreaux, John. “The Provenance of Ecumenius’ Commentary on the Apocalypse”. Vigiliae Christianae 52 (1998): 88-108.
Lampe, G. W. H. A Patristic Greek Lexicon. Oxford (U. K.): Clarendon Press, 1961.
Liddell, Henry George; Robert Scott; Henry Stuart Jones; y Roderick McKenzie. A Greek-English Lexicon (9th ed.). Oxford (U. K.): Clarendon Press, 1994.
Louth, Andrew. “Mary in Patristics”. En The Oxford Handbook of Mary, editado por Chris Maunder, Pages 54-66. Oxford (U. K.): Oxford University Press, 2019.
Mateo-Seco, Lucas F. “María al pie de la cruz en la patrística griega”. Estudios marianos 70 (2004): 71-89.
McGinn, Bernard. “The Emergence of the Spiritual Reading of the Apocalypse in the Third Century”. En Reading Religions in the Ancient World: Essays Presented to Robert McQueen Grant on His 90th Brithday, editado por David Aune y Robin Young, 251-272. Leiden: Brill, 2007.
Migne, Jacques P. (ed.). Patrologia graeca. 162 vols. Paris, 1857-1886.
Montanari, Franco. The Brill Dictionary of Ancient Greek. Leiden: Brill, 2015.
Nicklas, Tobias; Andreas Merkt; y Joseph Verheyden (eds.). Gelitten – Gestorben – Auferstanden – Passions und Ostertraditionen im antiken Christentum. Tubingen: Mohr Siebeck, 2010.
Oden, Thomas C. (ed.). Greek Commentaries on Revelation. Traducido por William C. Weinrich. Downers Grove (IL): InterVarsity Press, 2011.
Oecumenius. Commentary on the Apocalypse. Traducido por John Suggit. Washington, D. C: The Catholic University of America Press, 2006.
Price, Richard. “The Virgin as Theotokos at Ephesus (AD 431) and Earlier”. En The Oxford Handbook of Mary, editado por Chris Maunder, 67-77. Oxford (U. K.): Oxford University Press, 2019.
Prigent, Pierre. Apocalypse 12: Histoire de l’exégèse. Tubingen: Mohr, 1959.
Reynolds, Brian. “Marian Typological and Symbolic Imagery in Patristic Christianity”. En The Oxford Handbook of Mary, editado por Chris Maunder, 78-92. Oxford (U. K.): Oxford University Press, 2019.
Robinson, David. “The Anonymous Sermo in Natali Sanctorum Innocentium: An Antecedent Witness to Tyconian Exegesis”. Theoforum 42 (2011): 99-117.
Rodríguez Adrados, Francisco (ed.). Diccionario griego-español. Vol. 1. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1989.
_____. Diccionario griego-español. Vol. 3. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1991.
Rubin, Miri. Mother of God: A History of the Virgin Mary. New Haven (CT): Yale University Press, 2009.
Schmidt, Thomas. The Book of Revelation and Its Eastern Commentators: Making the New Testament in the Early Christian World. Cambridge (U. K.): Cambridge University Press, 2021.
Shoemaker, Stephen J. Mary in Early Christian Faith and Devotion. New Haven (CT): Yale University Press, 2016.
Simonetti, Manlio (ed.). Matthew 1-13. Ancient Christian Commentary on Scripture. Vol. 1A. Downers Grove (IL): InterVarsity Press, 2001.
Spitaler, Anton, y Josef Schmid. “Zur Klärung des Ökumeniusproblems”. Oriens Christianus 3/9 (1934): 208-218.
Stonehouse, Ned Bernard. The Apocalypse in the Ancient Church. Goes: Oosterbaan & Le Cointre, 1929.
Stramara, Daniel. “The Theotokos in Oecumenius’ Commentary on the Book of Revelation”. The Patristic and Byzantine Review 26/1 (2008): 9-22.
Tiemeyer, Lena-Sofia. Jonah through the Centuries. Malden (MA): Wiley Blackwell, 2022.
Von Banning, Joop. “Die Auslegung von Offenbarung 12 Bis ins 12. Jahrhundert”. En Tot Sacramenta Quot Verba: Zur Kommentierung der Apokalypse des Johannes von den Anfängen Bis ins 12. Jahrhundert, editado por Konrad Huber, Rainer Klotz y Christoph Winterer, 219-258. Münster: Aschendorff Verlag, 2014.
Williams, Daniel (ed.). Matthew: Interpreted by Early Christian and Medieval Commentators. Rapids (MI): Eerdmans Publishing Company, 2018.
Wojciechowski, Michal. “Exegetical Method in Oecumenius’ Commentary on Revelation”. Annali di Storia dell’Esegesi 36/1 (2019): 205-215.
Young, Frances. Biblical Exegesis and the Formation of Christian Culture. Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
Fuentes primarias
Agustín, Cartas
Ambrosiaster, Quaestiones Veteris et Novi Testamenti (Quest)
Ambrosio Autperto, Commentarius in Apocalypsin (Ap)
Ambrosio, Commentarius in Lucam (Comm Luc)
Ambrosio, Iob et David
Ambrosio, Virginitate (Virg)
Andrés de Cesarea, Commentarius in Apocalypsin (Ap)
Anónimo, Evangelio árabe de la infancia (Ev Arab Inf)
Anónimo, Historia de José el carpintero
Anónimo, Sermo in natali sanctorum innocentium
Antífanes, Fragmenti (Frag)
Apringio de Beja, Commentarius in Apocalypsin (Ap)
Aristóteles, Rhetorica (Rhet)
Atanasio, De incarnatione et contra Arianos (Inc et c Ar)
Atanasio, Expositiones in Psalmos (Exp Ps)
Basilio, Homilía sobre el principio de Proverbios (Hom princ prov)
Basilio, Cartas
Beato, Commentarius in Apocalypsin (Ap)
Beda, Commentarius in Apocalypsin (Ap)
Calímaco, Iambi (Iamb)
Cesáreo de Arlés, Homilia in Apocalypsin (Hom)
Cirilo de Alejandría, Commentarii in evangelium Joannis (Comm Jo)
Cirilo de Alejandría, Commentariorum in Jonam liber (Comm Jon)
Cirilo de Alejandría, Commentarius in Isaiam (Comm Isa)
Cirilo de Alejandría, Commentarius in Lucam (Comm Luc)
Cirilo de Jerusalén, Catecheses illuminandorum (Cathe)
Cromacio de Aquileya, Commentarium in evangelium Matthaei (Comm Matt)
Dídimo, Commentarii in Zachariam (Comm Zac)
Diodoro de Tarso, Commentarius in Psalmos (Comm Ps)
Ecumenio, Commentarius in Apocalypsin (Ap)
Efrén, Comentario al diatesarón (Comm Diat)
Epifanio, Panarion (Pan)
Eusebio, Commentarius in Psalmos (Comm Ps)
Eusebio, Demonstratio evangelica (Dem ev)
Gregorio de Niza, Homiliae in Canticum (Hom Cant)
Hesiquio, Homiliae occursum domini (Hom occursum domini)
Hilario, Commentarium in evangelium Matthaei (Comm Matt)
Hilario, Commentarius in Psalmos (Comm Ps)
Ignacio de Antioquia, A los efesios (Ign Eph)
Ignacio de Antioquia, A los romanos (Ign Rom)
Ireneo, Epideixis tou apostolikou kērygmatos (Epid)
Ishoad de Merv, Commentariorum in Jonam liber (Comm Jon)
Jerónimo, Commentariorum in Jonam liber (Comm Jon)
Jerónimo, Commentarium in evangelium Matthaei (Comm Matt)
Juan Crisóstomo, Homiliae in Joannem (Hom Jo)
Juan Crisóstomo, Homiliae in Matthaeum (Hom Matt)
Justino, Dialogus cum Tryphone (Dial)
Máximo, Quaestiones ad Thalassium (Quaest)
Máximo, De fide
Melodio Romanos, Kontakion sobre María en la cruz
Orígenes, Oratione (Orat)
Orígenes, Commentarium in evangelium Matthaei (Comm Matt)
Orígenes, Contra Celsum (Cels)
Orígenes, Homiliae in Leviticum (Hom Lev)
Orígenes, Homiliae in Lucam (Hom Luc)
Pedro Crisólogo, Sermones (Serm)
Platón, Leges (Legat)
Platón, Timaeus (Tim)
Primasio, Commentarius in Apocalypsin. (Ap)
Pseudo-Atanasio, Homiliae occursum domini (Hom occursum domini)
Teodoreto de Ciro, Commentariorum in Jonam liber (Comm Jon)
Teodoro de Mopsuestia, Commentariorum in Jonam liber (Comm Jon)
Teodoro de Mopsuestia, Commentarius in Psalmos (Comm Ps)
Ticonio, Commentarius in Apocalypsin (Ap)
Victorino de Petovio, Commentarius in Apocalypsin (Ap)
Cómo citar
Cardozo Mindiolaa, C. (2024). “Ahogando a María en la angustia”: Ecumenio y su interpretación de Ap 12,15-16 en el contexto de la exégesis cristiana antigua*. Theologica Xaveriana, 74. https://doi.org/10.11144/javeriana.tx74.amaei
Sección
Artículos