400 dias sem luz: a luta de Cañada Real Galiana contra o estigma e a violação de direitos no cenário
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
A peça 400 dias sem luz produzida pelo Centro Dramático Nacional (CDN) de Espanha conta o drama vivido pelo bairro da Cañada Real Galiana, a 15 quilômetros do centro de Madrid, que teve o ministro eléctrico cortado há três anos. Os setores V e VI onde moram 1200 famílias são os mais afetados. Um total de 17 nacionalidades uniram-se para lutar contra a violação de um direito básico, o estigma social e o racismo. A peça é encenada por atores racializados e três ativistas de Cañada Real Galiana. O objetivo principal do artigo é conhecer as características que tornam esta obra antirracista, anticapitalista e antipatriarcal através da análise dos personagens racializados e os depoimentos direitos das vizinhas de Cañada Real Galiana, elenco racializado, diretora e dramaturga da obra e coordenador artístico do CDN. Na metodologia, à parte analítica descritiva por meio de fontes secundárias hemerográficas e bibliográficas, se une um desenvolvimento da pesquisa baseado na técnica qualitativa de entrevista em profundidade ou semipadronizada, ao coordenador artístico do CDN, a diretora, a dramaturga, os atores racializados e as ativistas. Acrecenta-se a observação participante direita de uma das atrizes racializadas, autora deste artigo. Integra-se a análise dos signos teatrais de Tadeusz Kowzan referidos ao ator de Francesco Casseti e Federico Di Chio. Concluindo, confirma-se que a configuração, a temática, o elenco e as características de teatro político, comunitário e social da obra conferem-lhe características de teatro anticapitalista, antirracista e antipatriarcal.
Cañada Real Galiana, social theater, anti-racism, anti-patriarchy, anti-capitalism, lightCañada Real Galiana, teatro social, antirracismo, antipatriarcado, anticapitalismo, luzCañada Real Galiana, teatro social, antirracismo, antipatriarcado, anticapitalismo, luz
Aguilar-Idáñez, María José y Daniel Bursaschi. 2016. “Del racismo y la construcción de fronteras morales a la resistencia y el cambio social: La sociedad civil frente a las migraciones forzosas”. Servicios Sociales y Política Social, n.º 111: 29-44. https://www.serviciossocialesypoliticasocial.com/del-racismo-y-la-construccion-de-fronteras-morales-a-la-resistencia-y-el-cambio-social-la-sociedad-civil-frente-a-las-migraciones-forzosas
Aguilar-Idáñez, María José y Daniel Bursaschi. 2021. “Racismo institucional: ¿De qué estamos hablando?”. The Conversation, 20 de marzo. https://theconversation.com/racismo-institucional-de-que-estamos-hablando-157152
Álvarez Agüí, Nuria. 2017. “Formulación y tratamiento de un ‘problema social’: En torno a los desalojos forzosos en la Cañada Real (Madrid)”. Revista de Antropología Iberoamericana 12, n.º 2: 216-239. https://doi.org/10.11156/aibr.120207
Barr, Tony. 2002. Actuando para la cámara: Manual de actores de cine y TV con ejercicios de Eric Stephan Kline. Plot.
Casseti, Francesco y Federico Di Chio. 1991. Cómo analizar un film. Barcelona: Paidós.
Centro Dramático Nacional. 2023a. “400 días sin luz”. https://dramatico.mcu.es/evento/400-dias-sin-luz/
Centro Dramático Nacional. 2023b. “Arranca la temporada 2022-2023 en el Dramático. ¿Abrimos melones?”. https://dramatico.mcu.es/arranca-la-temporada-2022-2023/
Centro Dramático Nacional. 2023c. “El Centro Dramático Nacional”. https://cdn.mcu.es/el-cdn/
Clínica Jurídica del Master de Derechos Fundamentales. 2021. “Luz para la cañada”. https://clinicajuridicaidhbc.com/2021/06/18/luz-para-la-canada/
Comas d’Argemir, Dolors. 2008. “Construyendo imaginarios, identidades, comunidades: El papel de los medios de comunicación”. En Retos teóricos y nuevas prácticas, coordinado por Margaret Bullen y Carmen Diez Mintegui, 179-208. San Sebastián: Ankulegi.
Comunidad de Madrid. 2023. “Pacto Regional por la Cañada Real Galiana”. https://www.comunidad.madrid/servicios/urbanismo-medio-ambiente/pacto-regional-canada-real-galiana
De Miguel, Roberto. 2015. “La observación sistemática y participante”. En Investigar en comunicación: Guía práctica de métodos y técnicas de investigación social en comunicación, editado por María Rosa Berganza Conde y José A. Ruiz San Román, 277-293. Madrid: McGraw-Hill.
Decara Actores. 2023. “Abdelatif Hwidar”. https://www.decara-actores.com/actores/hwidar/
Dyer, Richard. 2001. Las estrellas cinematográficas. Barcelona: Paidós.
Egri, Lajos. 1960. The Art of Dramatic Writing. Nueva York: Simon & Schumster.
EPA. 2023. “Marroquíes en la Provincia de Madrid. Padrón municipal 2022, cifras de población”. https://epa.com.es/padron/marroquies-en-madrid/
Espín, Vanessa. 2022. 400 días sin luz. Madrid: Centro Dramático Nacional.
European Federation of National Organisations working with the Homeless. 2022. “Collective complaint. Including request for immediate measures and priority to examination”. https://medelnet.eu/wp-content/uploads/2022/03/COLLECTIVE-COMPLAINT-CANADA-REAL.-DCI-MEDEL-FEANTSA-CCOO-and-ATD-FOURTH-WORLD-v.-SPAIN.pdf
Fernández Álvarez, Cristina, dir. 2018. El estigma merchero. https://www.rtve.es/play/videos/repor/repor-estigma-merchero/4581278/
Field, Syd. 1995. El libro del guion: Fundamentos de la escritura de guiones. Madrid: Plot.
Franchini, María Teresita. 1988. “Una ciudad lineal espontánea: La Cañada Real de Merinas”. Ciudad y Territorio Estudios Territoriales, n.º 75: 131-141. https://recyt.fecyt.es/index.php/CyTET/article/view/82694/61173
Fundación Secretariado Gitano. 2010. “Informe diagnóstico sobre la Cañada Real Galiana”. https://www.accem.es/wp-content/uploads/2017/07/Canada_Real_Informe.pdf
García, Elena. 2023. “Madrid será la tumba del racismo”. El Salto Diario, 15 de marzo. https://www.elsaltodiario.com/racismo/madrid-sera-tumba-del-racismo
Google Docs. 2023a. “Entrevista a Houda Akrikez, presidenta de Tabadol y actriz de 400 días sin luz, sobre islamofobia de género”. https://docs.google.com/document/d/1fsGqwpqjAYqN5bqpIAlJWEXuhOboJVUQ/edit
Google Docs. 2023b. “Entrevista a Khadija Ajahiou: actriz y activista”. https://docs.google.com/document/d/19jmebuI85RAvSSFo1o8tlE-_UIrNMZVz/edit
Google Docs. 2023c. “Entrevista a María Ramos, actriz de 400 días sin luz”. https://docs.google.com/document/d/16KbFLVgmlbv_NXbEhyNF9MZxFC0fOhe4/edit
Google Docs. 2023d. “Entrevista a María Ramos, actriz de 400 días sin luz, sobre islamofobia de género”. https://docs.google.com/document/d/1VoULV1abc6xyy_1HgTWu1YKdeb0k69J5/edit
Google Docs. 2023e. “Entrevista a Rahma Etach El kanar. Presidenta Asociación Mujeres Árabes luchadoras (AMAL) y actriz de 400 días sin luz”. https://docs.google.com/document/d/1B3fPfhagXI_Ca0PCRdV31sEc-SZR6AkO/edit#heading=h.gjdgxs
Google Docs. 2023f. “Entrevista a Raquel Alarcón, directora de 400 días sin luz”. https://docs.google.com/document/d/1Z9Vgc10HYaGtQbhOimed0mwP4R95dQpQ/edit
Google Docs. 2023g. “Entrevista a Vanessa Espín dramaturga de 400 días sin luz”. https://docs.google.com/document/d/1EXR2lw7RWxsaUJuaGPgPisNa-AmzJpPR/edit
Google Docs. 2023h. “Entrevista Fernando Sánchez-Cabezudo asesor y coordinador artístico CDN”. https://docs.google.com/document/d/1DxfluCMv2y2FvV6MymMKyXvNaauWmII5/edit
Google Docs. 2023i. “Entrevista Houda Akrikrez. Presidenta de Tabadol y actriz de 400 días sin luz”. https://docs.google.com/document/d/1wK3MHdvkEZ-UwpCptAnXHCy2Wy2ojd6u/edit#heading=h.gjdgxs
Google Docs. 2023j. “Entrevista Hwidart”. https://n9.cl/ruhwp
Google Docs. 2023k. “Entrevista Zaira Moreno”. https://docs.google.com/document/d/1TTJjB0T6RU5--fli-4HZSGV7J5HLrdUX/edit
Kowzan, Tadeusz. 1997. El signo y el teatro. Madrid: Arco.
La Moncloa. 2023. “El Consejo para la Eliminación de la Discriminación Racial o Étnica incrementa la asistencia y los recursos para las víctimas”, 19 de junio. https://www.lamoncloa.gob.es/serviciosdeprensa/notasprensa/igualdad/Paginas/2023/190623-asistencia-discriminacion-racial.aspx
Metro de Madrid. 2023. “Luchamos contra el racismo”, 22 de marzo. https://www.metromadrid.es/es/noticia/luchamos-contra-el-racismo
Morado Castresana, Candela. 2017. “En los límites de la ciudad: El caso de la Cañada Real Galiana de Madrid”. Territorios en Formación, n.º 11: 67-84. https://doi.org/10.20868/tf.2017.11.3460
Observatorio Islamofobia. (2018). “Informe 2017: Una realidad incontestable. Islamofobia en los medios”, 2 de octubre. https://www.observatorioislamofobia.org/2018/10/02/informe-2017-una-realidad-incontestable-islamofobia-los-medios/
Premios Goya. 2023. “Carmen y Lola”. https://www.premiosgoya.com/pelicula/carmen-y-lola/
Reyes, Sandra. 2023. “Lista de actores y personajes de ‘Mía es la venganza’: Quién es quién en la serie”. El Comercio, 4 de julio. https://mag.elcomercio.pe/fama/mia-es-la-venganza-actores-y-personajes-quien-es-quien-en-la-serie-de-telecinco-espana-nnda-nnlt-noticia/
Sensacine. 2023. “Ocho apellidos marroquís”. https://www.sensacine.com/peliculas/pelicula-250501/
Stanislavski, Constantin. 1998. La construcción del personaje. Madrid: Alianza.
Suurmond, Jeannine M. 2005. “Our talk and walk: Discourse analysis and conflict studies”. Working Paper, n.º 35.
Vale, Eugene. 1985. Técnicas del guion para cine y televisión. Barcelona: Gedisa.
Velázquez-Gaztelu, Juan Pedro. 2023. “Cañada Real: Casi tres años sin luz”. Alternativas Económicas. https://alternativaseconomicas.coop/articulo/actualidad/canada-real-casi-tres-anos-sin-luz
“Zaira Romero, nominada a los Goya, lamenta que los maridos de tres mujeres gitanas con las que ensayó les impidieran actuar en ‘Carmen y Lola’”. 2019. Antena 3 Noticias, 2 de febrero. https://www.antena3.com/noticias/cultura/zaira-romero-goya-gitanas-carmen-y-lola-video_201902025c55d35e0cf292b10e47beb3.html
Este trabalho está licenciado sob uma licença Creative Commons Attribution 4.0 International License.